بارم بندی علوم زمین

بارم بندی درس زمین شناسی

بخشنامه

احترام به استحضار می رساند : به استناد بخشنامه شماره 124213/400 مورخ 18/6/1392 معاونت محترم آموزش متوسطه وزارت متبوع  ، کلیه ی گروه های آموزشی متوسطه ی استان ها موظف به برگزاری مسابقه ی طراحی سئوالات استاندارد از کتب درسی مربوط به رشته ی خود می باشند . در این راستا ، لازم است اعضای محترم گروه های آموزشی زمین شناسی استان ها تا پایان بهمن ماه سال جاری ، نسبت به برگزاری مسابقه ی مذکور در سطح استان خود اقدام نموده و پس از بررسی نمونه سئوالات همکاران شرکت کننده در این مسابقه (بر اساس فرم های ارزیابی موجود درگروه زمین شناسی استان خود) ، مشخصات یک نفر طراح برتر استانی را همراه با نمونه سئوال برگزیده به دبیرخانه ی راهبری درس زمین شناسی ارسال نمایند . بدیهی است دبیرخانه ی زمین شناسی ، کلیه ی نمونه سئوالات برتراستان ها  را برای استفاده ی سایر همکاران در وب سایت خود درج خواهد نمود. لازم به ذکر است مسابقه ی طراحی سئوالات استاندارد زمین شناسی  بسته به نظر اعضای محترم گروه زمین شناسی استان می تواند فقط در قالب نوبت اول کتاب زمین شناسی سوم و یا نوبت اول یا نوبت دوم کتاب علوم زمین پیش دانشگاهی برگزار شود.(آزمون نوبت دوم زمین شناسی سال سوم بصورت نهایی برگزار شده و در چارچوب این بخشنامه قرار نمی گیرد) .                                                             با تشکر

به نام خدا

شيوه‌نامه تحليل محتواي كتاب  علوم زمین پیش دانشگاهی (کد1/291 چاپ 1392)

مقدمه :

با توجه به احتمال وجود اشکالات محتوایی ، کاستیها ونقایص در کتاب جدید علوم زمین پیش دانشگاهی  و نیز پیرو درخواست دبیران وسرگروه‌های محترم زمین شناسی استانها ،  دبیرخانه‌ی راهبری درس  زمین شناسی کشور درنظر دارد محتوای آموزشی کتاب  علوم زمین پیش دانشگاهی را مورد نقد وبررسی قراردهد. لذا به منظور پیگیری  دقیق ، روشمند وهماهنگ این هدف انتظار می‌رود همکاران محترم براساس شیوه نامه ذیل نسبت به تحلیل محتوای کتاب مذکور اقدام نموده ونتایج بررسی‌های کارشناسانه خود را به دبیرخانه  راهبری درس زمین شناسی ارسال فرمایند

اهداف :

·         نقد وبررسی دقیق و همه‌جانبه‌ی  محتوای کتاب علوم زمین پیش دانشگاهی

·        تشخیص اشکالات ،  نارسائیها وابهامات موجود درمتن، تصاویر، جداول ونمودارهای کتاب

·        گردآوری نظرات وپیشنهادات همکاران محترم جهت انعکاس به مسئولین مربوطه

شيوه‌ي اجرا :

1- برای هرچند استان فصل خاصی در نظر گرفته شده واعضای محترم گروه‌های زمین شناسی استانها موظفند با همکاری وبهره‌گیری از نظرات دبیران وسرگروه‌های مناطق وشهرستانها ، فصل مربوطه را از نظر محتوایی مورد تحلیل ونقد وبررسی قراردهند.

2- علاوه بر متن کتاب ، تصاویرواشکال ،جداول،  نمودارها، سئوالات وفعالیتهای موجود درهرفصل کتاب نیز بایستی مورد نقد وبررسی قرارگیرند.

3- نتایج تحلیل محتوای انجام شده بايستي توسط نرم افزار word تایپ شده وفقط از طریق ایمیل               به دبیرخانه‌ی راهبری درس زمین شناسی ارسال گردند. ضمنا با توجه به اينكه قراراست كليه تحلیل‌های ارسالی به شكل هماهنگ و با فونت وسايز قلم يكسان تدوین ومجلد شده وبه دفتربرنامه‌ریزی وتالیف کتب درسی وزارت متبوع گزارش شوند ،از ارسال مطالب به‌صورت pdf شده خودداري فرماييد.

4- گروه‌های زمين شناسي استان‌ها پس از انجام این فعالیت ، نتایج حاصله را حداكثرتا پایا ن دی ماه 1392به دبيرخانه راهبري درس زمين شناسي ارسال نمايند.

 

 

فصل‌هاي درنظرگرفته‌شده براي استان‌ها :

ردیف	استان	شماره وعنوان فصل
1	آذربايجان شرقي ، آذربايجان غربي	فصل 1- جایگاه زمین درفضا
2	اردبيل ، اصفهان ، البرز	فصل 2- ساختمان درونی زمین
3	ايلام ، بوشهر ، چهارمحال وبختياري	فصل 3- زمین ساخت ورقه ای
4	خراسان جنوبي ، خراسان‌رضوي ، خراسان شمالي	فصل 4- زمین لرزه
5	خوزستان  ، زنجان ، سمنان ، سيستان وبلوچستان	فصل 5- آتش فشان ها و فرآیندهای آتشفشانی
6	شهرتهران ، شهرستانهاي تهران ، فارس	فصل 6- ساخت های تکتونیکی وکوه زایی
7	قزوين ، قم ، كردستان  ،كرمان	فصل 7- شواهدی در سنگ ها
8	كرمانشاه ،كهگيلويه وبويراحمد ،گلستان ،گيلان	فصل 8- تحولات گذشته
9	لرستان ، مازندران ، مركزي	فصل 9- رسم نقشه
10	هرمزگان ، همدان ، يزد	فصل 10- زمین در خدمت انسان

 

با آرزوی موفقیت برای همکاران گرامی

 

دبیرخانه راهبری درس زمین شناسی

مستقر در استان چهارمحال وبختیاری

 

برگزاری مسابقه ی طراحی سئوالات استاندارد از کتب درسی زمین شناسی :

با احترام به استحضار می رساند : به استناد بخشنامه شماره 124213/400 مورخ 18/6/1392 معاونت محترم آموزش متوسطه وزارت متبوع  ، کلیه ی گروه های آموزشی متوسطه ی استان ها موظف به برگزاری مسابقه ی طراحی سئوالات استاندارد از کتب درسی مربوط به رشته ی خود می باشند . در این راستا ، لازم است اعضای محترم گروه های آموزشی زمین شناسی استان ها تا پایان بهمن ماه سال جاری ، نسبت به برگزاری مسابقه ی مذکور در سطح استان خود اقدام نموده و پس از بررسی نمونه سئوالات همکاران شرکت کننده در این مسابقه (بر اساس فرم های ارزیابی موجود درگروه زمین شناسی استان خود) ، مشخصات یک نفر طراح برتر استانی را همراه با نمونه سئوال برگزیده به دبیرخانه ی راهبری درس زمین شناسی ارسال نمایند . بدیهی است دبیرخانه ی زمین شناسی ، کلیه ی نمونه سئوالات برتراستان ها  را برای استفاده ی سایر همکاران در وب سایت خود درج خواهد نمود. لازم به ذکر است مسابقه ی طراحی سئوالات استاندارد زمین شناسی  بسته به نظر اعضای محترم گروه زمین شناسی استان می تواند فقط در قالب نوبت اول کتاب زمین شناسی سوم و یا نوبت اول یا نوبت دوم کتاب علوم زمین               پیش دانشگاهی برگزار شود.(آزمون نوبت دوم زمین شناسی سال سوم بصورت نهایی برگزار شده و در چارچوب این بخشنامه قرار نمی گیرد) .                                                             با تشکر

دبیرخانه ی راهبری درس زمین شناسی

مستقر در استان چهارمحال وبختیاری

.

 

شیوه نامه توسعه ی بانک سئوالات مفهومی واستاندارد زمین شناسی :

مقدمه :

ارزشیابی ابزاری است تا معلم ، نقایص وعیوب کارخود را درجریان آموزش درک کند وشاگردان نیز بفهمند که در چه سطحی از یادگیری قراردارند تا کاستی ها وضعف های خود را در جریان یادگیری برطرف کنند. با این وصف منظور از ارزشیابی فقط مشخص کردن نمره از طریق برگزاری امتحان رسمی نیست ، بلکه هدف ، سنجش توانایی های شاگردان وکیفیت تدریس معلم برای بهبود فرآیند یاددهی – یادگیری اسن . از سوی دیگر میزان آشنایی دبیران با شیوه های مختلف سنجش و ارزشیابی تحصیلی و نیز روش های متنوع طراحی سئوال ، در کیفیت سطح آموزش کلاسی آنان تاثیر مستقیم داشته و می تواند فرهنگ موفقیت را در کلاس های درس آنان حاکم کند.

اهداف :

·        تهیه وتدوین مجموعه ای کامل از سئوالات مفهومی و استاندارد زمین شناسی

·        بهره گیری از تجارب دبیران محترم زمین شناسی سراسر کشور در امر طراحی سئوال

·        فراهم نمودن زمینه ی بروز خلاقیت همکاران در طراحی سئوالات هدفمند ومفهومی

       شرایط شرکت کنندگان :

     کلیه ی دبیران زمین شناسی استان ها (اعم از تخصصی و غیر تخصصی)

  شیوه ی اجرا :

·        فصل های مختلف کتاب زمین شناسی سال سوم و علوم زمین پیش دانشگاهی بین استان های سراسرکشور تقسیم شده و دبیران گرامی هر استان بایستی فقط سئوالات مربوط به استان خود را طراحی نمایند.

·        هیچگونه محدودیتی در تعداد و نوع سئوالات طراحی شده ، وجود ندارد.

·        لازم است همکاران محترم سئوالات خود را به صورت طبقه بندی شده و در گروه های سئوالات تشریحی ، مفهومی ، کوتاه پاسخ ، چهرگزینه ای و.... تنظیم نمایند.

·        سئوالات همکاران بایستی در قالب نرم افزار word طراحی شده و در قالب CD به گروه زمین شناسی استان ارسال گردند.ضمنا با توجه به این که قرار است کلیه سئوالات به شکل هماهنگ و با فونت وسایز قلم یکسان در بانک سئوالات طبقه بندی شوند ، از ارسال سئوالات به صورت pdf خودداری شود.

·        گروه های زمین شناسی استان ها پس از جمع آوری مجموعه سئوالات همکاران و ویرایش آن ها ، سئوالات تکراری  را حذف نموده و سئوالات مربوط به فصل سهمیه استان خود را  منحصرا از طریق ایمیل  و حداکثر تا تاریخ 15/9/1392  به دبیرخانه ی راهبری درس زمین شناسی  ارسال فرمایند.

·        مجموعه سئوالات برتر به نحو مقتضی از سوی اداره کل آموزش و پرورش استان چهارمحال و بختیاری مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.

محورهای اصلی ارزیابی سئوالات :

ردیف	معیارهای ارزیابی	امتیاز
1	خوانایی و کیفیت تایپ سئوالات	5
2	عدم وجود غلط املایی در متن سئوالات	5
3	استفاده از جملات کوتاه و روان ، رعایت نکات دستوری	5
4	استفاده از عبارات دقیق و به دور از ابهام	5
5	هر سئوال فقط یک هدف آموزشی را مورد سنجش قرار دهد	5
6	رعایت سطوح حیطه شناختی در طراحی سئوالات	5
7	میزان توجه به اهداف مهم آموزشی در تدوین سئوالات	10
8	مشخص نمودن دامنه وحد برای پاسخ سئوالات تشریحی	10
9	مناسب بودن سئوالات برای سنجش اهداف مورد نظر(روایی سئوالات)	10
10	رعایت تنوع در نوع سئوالات( گسترده پاسخ ، چند گزینه ای ، صحیح غلط و...)	20
11	خلاقیت و نوآوری در طراحی سئوالات	20
جمع		100

 

 

 

 

 

فصل های درنظرگرفته شده برای استان ها :

زمین شناسی سال سوم تجربی (کد 1/262 چاپ 1392)
ردیف	عنوان فصل	استان
1	فصل 1- علم زمین شناسی وشاخه های آن	یزد و هرمزگان
2	فصل 2- آب در هوا	همدان
3	فصل 3- آب در دریا	مرکزی و مازندران
4	فصل 4- آب در خشکی	لرستان وگلستان
5	فصل 5- کانی ها	گیلان و کهگیلویه وبویر احمد
6	فصل 6- ماگماتیسم وسنگ های آذرین	کرمانشاه و کرمان
7	فصل 7- سنگ های رسوبی	کردستان و فم
8	فصل 8- فرآیند دگرگونی و سنگ های دگرگون شده	قزوین و فارس
9	فصل 9- تغییرات سنگ ها	شهر تهران وشهرستان های تهران
علوم زمین پیش دانشگاهی (کد 1/291 چاپ 1392)
ردیف	عنوان فصل	استان
1	فصل 1- جایگاه زمین درفضا	سیستان وبلوچستان و سمنان
2	فصل 2- ساختمان درونی زمین	خوزستان و زنجان
3	فصل 3- زمین ساخت ورقه ای	خراسان رضوی وخراسان شمالی
4	فصل 4- زمین لرزه	خراسان جنوبی
5	فصل 5- آتش فشان ها و فرآیندهای آتشفشانی	چهارمحال وبختیاری
6	فصل 6- ساخت های تکتونیکی وکوه زایی	بوشهر و ایلام
7	فصل 7- شواهدی در سنگ ها	البرز واصفهان
8	فصل 8- تحولات گذشته	اردبیل
9	فصل 9- رسم نقشه	آذربایجان غربی
10	فصل 10- زمین در خدمت انسان	آذربایجان شرقی

 

با آرزوی موفقیت برای همکاران گرامی

 

دبیرخانه راهبری درس زمین شناسی

مستقر در استان چهارمحال وبختیاری

 

به نام خدا

اداره كل آموزش وپرورش استان چهارمحال وبختياري

معاونت آموزش متوسطه

گروه تكنولوژي وگروه‌هاي آموزشي دوره متوسطه وراهنمایی استان

دبيرخانه راهبري درس زمين شناسي كشور

   شيوه‌نامه طراحی و تولید بسته آموزشی برای کتاب علوم زمین (در قالب کلیپ،انیمیشن، نرم افزار ، پاورپوینت ، طرح درس ، جزوه و...) با همکاری گروه‌های آموزشی زمين شناسي استان‌ها

اشاره :

دبيرخانه‌ي راهبري درس زمين شناسي كشور(مستقر در استان چهارمحال وبختياري) به استناد بخشنامه شماره 124213/400 مورخ 18/6/1392 معاونت محترم آموزش متوسطه وزارت متبوع ودر راستاي بهره‌گيري از توانمندي‌هاي دبيران محترم زمين شناسي كشور وشكوفايي خلاقيتهاي ايشان در نظر دارد فعالیت مربوط به طراحی و تولید بسته آموزشی برای کتاب علوم زمین (در قالب کلیپ ، انیمیشن ، نرم افزار، پاورپوینت ، طرح درس ، جزوه و...)  رابا همکاری دبیران محترم واعضای ارجمند گروه‌های آموزشی زمین شناسی استانها اجرا نمايد. اميد است همكاران گرامی با توجه به موارد مندرج درشيوه‌نامه پيش‌رو نسبت به انجام دقیق وزمان‌بندی شده ی فعالیت مذکور اقدام نمايند .

اهداف :

·        ترغيب ، تشويق وايجاد رقابت سازنده بين همكاران به منظور استفاده ازشیوه‌های نوین آموزشی ونیز بهره‌گیری از نرم افزارهاي رایانه ای جهت ارتقاء كيفيت آموزش

·        فراهم نمودن امکان استفاده دانش آموزان از بهترين شیوه های تدريس زمین شناسی

·        توسعه فناوریهای نوین آموزشی در مدارس

شرايط شركت كنندگان :كليه‌ي دبيران زمين شناسي استانها (اعم از تخصصي وغير تخصصي) و نیز اعضای    گروه های آموزشی زمین شناسی مناطق ، شهرستان ها و استان ، بدون هيچگونه محدوديتي مي‌توانند در اين فعالیت شركت نمايند.

مهلت ارسال آثار :    پایان دی ماه 1392 

 

شیوه ی اجرا :

 

1-    جهت پربارشدن محتواي اين فعالیت و امكان همكاري دبيران زمين شناسي تمامي استانها ، براي هرچند استان یک فصل خاص از کتاب علوم زمین پیش دانشگاهی درنظر گرفته شده است . لذا همكاران محترم حتما به عنوان فصل مربوط به استان خود توجه نموده و آثار خود را در چهارچوب همان فصل تهیه نمایند .

 

2-    علاقمندان به شرکت در این فراخوان لازم است برای آموزش بهینه ی  فصل مربوط به استان خود اقدام به   تهیه ی مجموعه ای مشتمل بر نرم افزار آموزشی ، کلیپ، انیمیشن، پاورپوینت ، طرح درس ، جزوه و... نمایند  (تشخیص این که بسته ی آموزشی برای هرفصل بایستی شامل چه مواردی باشد به عهده ی دبیران محترم واگذار شده  اما پیشنهاد دبیرخانه ی راهبری درس زمین شناسی آن است که برای تهیه ی بسته ی آموزشی مورد نظر ، حداقل یک نرم افزار آموزشی در قالب auto run  یا سایر فرمت های نرم افزاری  در نظر گرفته شود . از این رو وجود نرم افزار در بسته ی آموزشی تهیه شده امتیاز ویژه ای خواهد داشت )

 

3-     دبيرخانه راهبري درس زمين شناسي تمامي آثار ارسالي از استانها را براساس فرمهای ارزیابی  مربوطه مورد بررسی قرارداده ونفرات برتر را معرفی خواهد نمود . بدیهی است برگزیدگان این فعالیت به نحو مقتضی از سوی اداره کل آموزش وپروش استان چهارمحال وبختیاری مورد تقدیر قرارخواهند گرفت. 

 

4-    پس از ارزیابی آثار ارسالی  ومعرفی برگزیدگان ، کلیه ی آثار برتر، بصورت موضوعی وفصل به فصل     طبقه بندی گردیده وسپس درقالب يك DVD به تمام استانهاي سراسر كشور ارسال خواهد شد (انتظار مي‌رود گروه‌هاي زمين شناسي استانها نيز ترتيبي اتخاذ نمايند تا DVD مذکور ، برای استفاده دانش آموزان ودبيران محترم    زمين شناسي به تمام مدارس متوسطه شهرستانها و مناطق ارسال شود) .

 

5-    شايسته است سرگروه‌هاي محترم زمين‌شناسي استانها ضمن اطلاع رساني به موقع ودقيق به همكاران دبير ، امكان شركت وحضور گسترده‌ي ايشان را دراين فعالیت فراهم سازند.

 

 

 

 

 

 

فصلهای درنظرگرفته‌شده براي استان‌ها (کتاب علوم زمین سال چهارم ، کد 1/291 چاپ 1392) :

 

ردیف	استان	عنوان فصل
1	هرمزگان  ، همدان  و يزد	فصل 1- جایگاه زمین در فضا
2	لرستان  ، مازندران  و مركزي	فصل 2- ساختمان درونی زمین
3	كرمانشاه  ،كهگيلويه وبويراحمد ،گلستان و گيلان	فصل 3- زمین ساخت ورقه ای
4	قزوين ، قم ، كردستان وكرمان	فصل 4-  زمین لرزه
5	شهرتهران  ، شهرستانهاي تهران و فارس	فصل 5- آتشفشان ها وفرآیندهای آتشفشانی
6	زنجان ، سمنان و سيستان وبلوچستان	فصل 6- ساخت های تکتونیکی و کوهزایی
7	خراسان‌رضوي ، خراسان شمالي و خوزستان	فصل 7-  شواهدی در سنگ ها
8	بوشهر، چهارمحال وبختياري و خراسان جنوبي	فصل8- تحولات گذشته
9	اصفهان ، البرز و ايلام	فصل 9-  رسم نقشه
10	آذربايجان شرقي ، آذربایجان غربي و اردبيل	فصل 10 – زمین درخدمت انسان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ملاک های ارزیابی آثار:

 

ردیف	معیارهای  عمومی ، علمی وفناوری	حداکثرامتیاز	امتیاز کسب شده
1	درج مشخصات تهیه کننده اثر ، فصل وعنوان درس	5
2	تهیه ی محتوای آموزشی مبتنی بر ICT	10
3	ارزش علمی وصحت مطالب ارائه شده	10
4	محتوای آموزشی مناسب وقابل فهم برای فراگیران	10
5	انطباق تصاویر ومتون نوشتاری با اهداف آموزشی هر فصل	10
6	اجرای راحت وکاربرد ساده ی نرم افزارهای تهیه شده	10
7	ارائه ی نرم افزارهای آزمون گر برای ارزشیابی پایانی فصل	10
8	میزان توجه به بودجه بندی و زمان لازم برای تدریس هر فصل	10
9	ارائه ی منابع تکمیلی آموزشی برای هر فصل	10
10	خلاقیت در تولید نرم افزار یا سایر رسانه های آموزشی	15
جمع امتیازات :		100

 

دبيرخانه راهبري درس زمين شناسي كشور

مستقر دراستان چهارمحال وبختیاری

 

                                                                                                        

برنامه عملیاتی گروه زمین شناسی شهرستان گرگان در سال تحصيلي  93- 92

 

رديف	محورها	رديف	عنوان فعاليت	واحد	مقدار	زمانبندي
1	طراحی آموزشی	1	طراحی وتولید بسته آموزشی برای کتاب علوم زمین ( کلیپ ، انیمیشن ، پاورپوینت ، طرح درس ، جزوه  و .... )	پروژه	1	تا پایان بهمن ماه 92
		2	تشکیل جلسه با همکاران	جلسه	2	طول سال تحصیلی
2	خلاقیت و نوآوری	1	بازدید میدانی	دبیر	2	طول سال تحصیلی
		2	ضمن خدمت	طرح	2	طول سال تحصیلی
		3	تکمیل و به روز آوری وبلاگ  زمین شناسی شهرستان	طرح	-	طول سال تحصیلی
3	نقد و بررسی محتوا	1	جمع آوری نقد وبررسی کتاب علوم زمین با تاکید بر تغییرات اعمال شده بر آن ( به صورت غیر حضوری و مجازی )	گروه	1	طول سال تحصیلی
		2	برگزاری مسابقه علمی کتابخوانی برای دبیران زمین شناسی	گروه	1	دی
4	بهبود شیوه های ارزشیابی	1	تحلیل وبررسی سئوالات امتحانات نهایی خرداد 1392	گروه	1	تا پایان آبان ماه 92
		2	بررسی و تحلیل سوالات امتحانات  داخلی نوبت اول و دوم  سال تحصیلی  92 - 91	کاربرگ	1	تا پایان آبان ماه 92
		3	تهیه سوالات تستی درس زمین شناسی برای آمادگی کنکور دانش آموزان	دبیر	1	تا پایان اردیبهشت 93
		4	توسعه ی بانک سوالات مفهومی استاندارد زمین شناسی	کاربرگ	1	خرداد93

 

 

 

 

 

چینه شناسی منطقه جنوب آزاد شهر

کربونیفردر البرز:

در کوه های البرز سنگهای کربونیفر به طورعمده ردیف های کربناتی با تغییرات سنی از آشکوب تورنزین تا نامورین هستند.یک رویداد فرسایشی به سن ویزئن میانی (فاز البرزین)،سبب شده است تا توالی های کربونیفر البرز ناپیوسته باشد.به ردیف های کربناتی زیر سطح ناپیوستگی ویزئن میانی، سازند مبارک نام داده شده است.

پرمین در ایران:

گسترش جغرافیایی سنگهای پرمین ایران بسیارزیاد است و این باور وجود دارد که درزمان کربونیفرپایانی ویا پرمین پیشین،با آرام گرفتن رخداد زمین ساختی هرسی نین و حرکت روبه پایین زمین،شرایط لازم برای پیشروی گسترده ی دریا فراهم آمده است.

پرمین درالبرز:

برون زدهای گسترده ای ازسنگهای پرمین وجود دارد.دراین مناطق سه واحد سنگ چینه ای به نام های  سازند درود(در زیر) روته(دروسط) ونسن (دربالا) معرف توالی های پرمین است.این سازندها هریک به تنهایی یک چرخه ی رسوبی کامل است که میان دو سطح فرسایشی جای دارند.

تریاس در ایران:

دوره ی تریاس به دلیل سه قسمتی بودن سنگهای تریاس در اروپای مرکزی و آلمان برای نهشته های نخستین سیستم مزوزوئیک از واژه تریاس استفاده شده است.درزمین شناسی ایران این باور وجود دارد که سنگهای تریاس ایران به ویژه کربناتهای پلاتفرمی تریاس پایینی- میانی بارخساره های تریاس آلپ همانند هستند،به همین رو درایران هم تریاس به سه زیرسیستم: پایینی – میانی – بالایی  تقسیم می شود.

تریاس در البرز:

درکوه های البرزنا آرامی های زمین ساختی اواخرپرمین موجب پس نشست کامل دریا ازسکوی پرمین شده است. به گونه ای که به جزچند ناحیه،ردیف های کربناته تریاس پایینی- میانی با دگرشیبی فرسایشی سطوح فرسوده شده پرمین میانی(سازند روته) ویاپرمین بالایی(سازند نسن) را می پوشانند.خاک های فسیل،افق های اکسیده و گاهی عدسی های بوکسیتی- لاتریتی مؤید ناپیوستگی پیش ازتریاس اند.

ژوراسیک در ایران:

دراین زمان سرزمین ایران شامل دو گستره ی مستقل بوده است که در امتداد محل تقریبی راندگی اصلی زاگرس از یکدیگرجدا بوده اند.نوع سنگها وزیستوران این دو گستره تفاوت راآشکارمی  کند.

ژوراسیک در البرز:

می توان همه ی سنگهای ژوراسیک البرزرا دردو دوره ی رسوبی جدا جای داد.سنگهای نخستین چرخه نشانگرحوزه های مردابی- رودخانه ای وگاه دریایی کم ژرفا وبخشی از واحد سنگی گروه شمشک است.رسوب های چرخه ی رسوبی دوم،بیشترردیف های دریایی شامل مارن وسنگهای آهکی مارنی سازندهای دلیچای و لاراست.[2]

 

 

 

 

 

4-5       انواع  سازندها ازسلطان میدان تا شمشک

سازند سلطان میدان:

ازجنوب گرگان،(دشت سلطان میدان در جنوب غربی گرگان،مینودشت)تاشمال شاهرود(گردنه ی خوش ییلاق،تیل آباد)،گدازه های سیلورین حدود250تا700مترضخامت دارند وژنی(1977) برای این گدازه ها نام بازالت های سلطان میدان را انتخاب کرده است.سن پرتوسنجی این گدازه ها به زمان های گوناگون (کامبرین،کربونیفر،اوایل ژوراسیک،آغازتریاس)اشاره دارد که با جایگاه چینه شناسی آن هماهنگی ندارد.[2]

سازند پادها:

این سازند از ماسه سنگ دولومیت به طورمتناوب روی یکدیگرتشکیل شده است.ودر آن دو افق ژیپس دربخش میانی و بالایی دیده می شود،سن این سازند دونین زیرین است.مقطع تیپ این سازنددرنزدیکی دهکده ی پادها در ازبک کوه قراردارد وحدود400مترضخامت دارد.[1]

سازند خوش ییلاق:

این سازند به عنوان الگوی سنگهای دونین میانی- بالایی البرزشرقی،یکی از ستبرترین ردیف های دونین البرزاست که میان سازند آواری پادها (درزیر)وسازندآهکی مبارک (دربالا)

قراردارد و برش الگوی آن توسط بزرگ نیا(1973)درگردنه ی خوش ییلاق مطالعه ومعرفی شده است.دریک نگاه کلی توالی های این سازند رامی توان به چهارعضوزیرتقسیم کرد:

-         واحد آواری پایینی،شامل تناوب کنگلومرا،ماسه سنگ،سیلت سنگ وشیل که درون لایه های تیره رنگی از سنگ آهک قراردارد.

-         واحد کربنات پایینی،شامل سنگ آهک های پرفسیل،آهک های ارژیلی- سیلتی سنگ آهک های زیست آواری وآهک های دولومیتی

-         واحدآواری بالایی،متشکل از ماسه سنگ سرخ- قهوه ای که سیمای لایه ی کلید ی دارد.

-         واحد کربنات های بالایی،شامل تناوبی از سنگ آهک های پرفسیل،سنگ آهک های زیست آواری،شیل آهکی و سنگ آهک رسی.[2]

سازند مبارک:

با450مترضخامت معرف سنگهای کربونیفر پایینی البرز می باشد.درمحل برش الگو دهکده ی مبارک آباد شمال شرق تهران،سازند مبارک برروی سازند میلا وزیر سازند نسن قرار دارد.اما درشمال شاهرود مبارک برروی سازند خوش ییلاق قرار دارد.دریک نگاه کلی این سازند،ردیف های همگنی از سنگهای آهک لایه ای است که میان لایه های شیلی- مارنی تیره رنگ دارد.

به جزدر برش دره ها،واریزه های سطحی تناوب های شیلی را پوشانده اند. [1]

سازند درود:

باضخامت150متراز ماسه سنگ،کوارتزیت قرمز رنگ و آهک های ضخیم لایه فوزولین دارتشکیل شده است که مقطع تیپ آن دردره ی شمشک(شمال شرق تهران قرار دارد).

درمقطع تیپ سازند درود باناپیوستگی هم شیب روی سازند جیرود وبا ناپیوستگی ناهم شیب به زیرسازند شمشک قراردارد و متعلق به پرمین زیرین است،این سازند در شمال شاهرود برروی سازند مبارک ودرزیرروته قرار دارد.[1]

 

سازند روته:

با ضخامت240مترازآهک خاکستری تیره با لایه بندی متوسط تا توده ای تشکیل شده است که متعلق به پرمین میانی است.درمقطع تیپ این سازند به طورهم شیب روی سازند درود وبا ناپیوستگی هم شیب زیرسازند الیکا قرارگرفته است.[1]

سازند آهکی روته را درگستره ی وسیعی از البرزشرقی(خوش ییلاق، تیل آباد ،شرق گرگان و...)هم چنین درالبرزمرکزی و آذربایجان می توان دید.[2]

سازند الیکا:

این سازندباضخامت290متربه زیردوره های  تریاس زیرین و میانی تعلق دارد،بخش زیرین آن 95متر آهک نازک لایه شیلی وآهک های ورمیکولیت دارتشکیل یافته که ورمیکولیت شکل است.. بخش میانی با  ضخامت200مترو از دولومیت و آهک دولومیتی  فاقد فسیل تشکیل شده است. سازند الیکا درمقطع تیپ روی سازند نسن وباناپیوستگی هم شیب زیرسازند شمشک قراردارد.[1]

سازند شمشک:

این سازند مربوط به دوران ژوراسیک می باشد.برش الگوی آن توسط آسرتو(1966)در بالادست دره ی روته در شمال گردنه ی لازیم بررسی گردیده است.

سازند شمشک در محل برش الگو به چهارزون سنگی تقسیم می شود که ارپایین به بالا شامل:

-         ماسه سنگ پایینی باضخامت 70تا100مترشامل تناوبی ازماسه سنگهای کوارتزی مایل به رنگ سفید،ساب گری وک های خاکستری- سبزبه همراه شیل های ظریف لایه و شیل های زغال دار

-         سری زغال دار پایینی باضخامت250تا300مترشیل وآرژیلیت است که تناوبهای زغال سنگی از مهم ترین ویژگی آن است،دربعضی نقاط(شمشک،خاورگرمابدر)زغال سنگ این بخش قابل استخراج است.

-         ماسه سنگ بالایی با ضخامت500تا600متردربخش پایینی این واحد سیلت سنگهای میکادار با تناوب ساب گری وک وبه طور ناحیه ای شیلی وجود دارد که بر روی آن ردیفی ازساب گری وک و ماسه سنگهای ضخیم لایه با دانه بندی متوسط وبارنگ مایل به سرخ جای دارد.

-          سری زغال داربالایی،دربخش پایینی این سری لایه های زغال دارفراوان وجود دارد و دربخش بالای،سیلت سنگهای مارنی وشیل های زود فرسا وخاکستری رنگ برتری  دارد.[2]

4-5       فسیل های موجود درمنطقه:

سازند خوش ییلاق دارای انواع گوناگون و فراوان بازوپایان،کنودونت ها،تانتاکولیتس،تریلوبیت،

مرجان،پالینومورف و مهره داران می باشد.[2]

در سازند مبارک انواع فراوانی از سنگواره ها(روزنداران،مرجان ها؛بازوپایان) وجود دارد.[1]

فسیل بلروفن گاستروپودی است که در آهک های ضخیم لایه سازند درود ودرپرمین کربناته ی سایرنواحی ایران به عنوان فسیل شاخص شناخته شده است.[1]

آهک های خاکستری سازند روته حاوی فسیل های مرجان،براکیوپودا و فوزولین می باشد.[1]

سازند الیکا در بخش زیرین دارای فسیل دوکفه هایی نظیرکلاریا وپسودومنوتیس می باشد.[1]

درآهک های بخش ماسه سنگ بالایی سازند شمشک سنگواره های جانوری(دوکفه ای،آمونیت) وگیاهی یافت می شود.[2]

درلایه های زغالی سازند شمشک فسیل های شاخه وبرگ به وفورمشاهده می شود هم چنین تنه ی درختان سیلیسی شده بزرگترین فسیل های یافت شده درلایه های زغالی این ناحیه است.

 

 

آهک30متر
ماسه سنگ و شیل قرمز60 متر
شیل بامیان لایه های آهک 38متر
ماسه سنگ 66/2 متر
آهک 90/14 متر
دولومیت قرمز 90/2 متر
آهک 10/2 متر
سیلتستون 70/3 متر
آهک بارگه های کلسیت 7 متر
آهک توفی 40/57 متر
سیلتستون 25/1 متر
شیل 80/6 متر

4-5       ستون  چینه شناسی سازند خوش ییلاق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ماسه سنگ ضخیم لایه 2متر
شیل با میان لایه های سیلتستون
سیلتستون توفی 50/1 متر
ماسه سنگ ضخیم لایه 62متر
آهک 30/1 متر
شیل مارنی 80/8 متر

 

 

 

 

میان لایه ی آهک پرفسیل
سیلتستون 2 متر
شیل مارنی 60/12 متر
آهک 80/8 متر
ماسه سنگ 30/7 متر
شیل 30/7 متر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سیلتستون 20/1 متر
شیل 30/6 متر
سیلتستون 30 سانتی متر
شیل 50/7 متر
آهک پر فسیل 20/11 متر
شیل خاکستری 70/16 متر
ماسه سنگ 70/16متر
شیل خاکستری 80/7 متر
میان لایه ماسه سنگی 20/1 متر
شیل مدادی 3 متر
ماسه سنگ دانه ریز 7 متر
کنگلومرا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-5       راهنمای اشکال فصل چهارم

1-    سازند شمشک – درنزدیکی روستای حاجی آباد – جهت عکس شمال غرب

2-    مرز سازندمبارک و خوش ییلاق  - جهت عکس غرب

    3- سازند سلطان میدان

    4- مرزبین پالئوزوئیک  ومزوزوئیک –جهت عکس روبه شمال

   5-  تنه ی درخت سیلیسی شده – سازند شمشک – جهت عکس شرق

   6 - لایه های آهکی همراه با فسیل های براکیوپودا – سازند خوش ییلاق – جهت عکس غرب

   7 - تنه ی درخت فسیلی – سازند شمشک

   8- فسیل سرخس – برداشت شده از سازند شمشک

   9- فسیلهای سرخس – سازند شمشک

  10- فسیل نوعی مرجان - برداشت شده ازسازند خوش ییلاق

  11 – فسیل نوعی براکیوپودا – برداشت شده ازسازند خوش ییلاق