زمین شناسی دره زرق در آزاد شهر:
مناطق مورد مطالعه که شامل دره ی زرق در درمنطقه ی حاجی آیاد و منطقه ی تیل آباد و همچنین سازند خوش ییلاق درمحل روستای خوش ییلاق می باشد.
این مناطق در مرزپهنه های کپه داغ- البرز شرقی،البرز مرکزی و گرگان- رشت واقع اند که به علت قرارگیری درجنوب گسل البرز و شرق گسل سمنان،جزئی از پهنه ی البرز شرقی محسوب می شوند.[3]
1-6 آب و هوا:
معتدل کوهستانی با زمستان های نسبتا سرد همراه با یخبندان و تابستان معتدل.[3]
1-7 زمین ریخت شناسی منطقه:
منطقه حاجی آباد- فارسیان دارای توپوگرافی خشن و ناهموار کوهستانی می باشد.این محدوده منطقه ای کوهستانی است که در اثرآخرین فازهای چین خوردگی آلپ وفرسایش پیامد آن سیمای فعلی را به خود گرفته است.مورفولوژی منطقه درمراحل جوانی بوده وتوپوگرافی آن رابطه مستفیم با ترکیب سنگی و ساختمان واحدهای زمین شناسی دارد.[3]
مناطق مورد مطالعه برروی نقشه خوش ییلاق مشخص می باشند.به طورکلی بلندترین ارتفاعات ورقه ی خوش ییلاق مربوط به سنگ آهک های سازند لار است.در درجه ی دوم سنگهای با سن کرتاسه بالایی،دولومیت ها و ماسه سنگ های پرمین قراردارند.ارتفاعات درجه سوم توسط ماسه سنگ های سازند خوش ییلاق،آهک های نازک لایه سازند الیکا واسلیت،بازالت های سلطان میدان و سازند شمشک تشکیل شده اند. نهشته های مارنی و ماسه سنگی میوسن درجنوب غربی ورقه ارتفاعات کوتاه تا متوسط را می سازند.[5]
بخش هایی در منطقه دارای پوشش گیاهی می باشد که به3نوع قابل تقسیم اند:
- پوشش جنگلی عموما درارتفاعات وبه ویژه برروی رخنمون های سازند لارگسترش دارند.
- پوشش گیاهی مرتعی عموما برروی رسوبات آبرفتی ورسوبات سازند شمشک می باشند.
- گیاهان زراعتی نیزعموما برروی رسوبات آبرفتی سیلتی- رسی جوان دیده می شوند.[3]
شبکه هیدروگرافی منطقه عموما ازنوع موازی می باشد که درمناطق برون زد رسوبات شیلی- ماسه سنگی شمشک دارای تراکم بیشترودربخش هایی که رسوبات کربناته سازند لاربرون زد دارد دارای آبراهه های طویل و فاصله داروبه طورکلی تراکم کمترمی باشد.
مهم ترین آبراهه منطقه رودخانه تیل آباد است که از ارتفاعات مشرف به روستای تیل آباد سرچشمه می گیرد و درنهایت به گرگان رود می ریزد.دراین رودخانه در تمام فصول آب با دبی قابل ملاحظه ای درجریان بوده و بخش اصلی آب مورد نیازجهت کشاورزی و مصارف دیگر اهالی منطقه را تأمین می کند.[3]
هرچه به سمت تیل آباد و خوش ییلاق می رویم از میزان رطوبت هوا کاسته درنتیجه پوشش گیاهی کمتر می شود.
1-8 موقعیت جغرافیایی:
شرقی وعرض منطقه ی مورد مطالعه با حاجی آباد، درطول جغرافیایی 55 درجه و20 دقیقه 36 درجه و 56 دقیقه شمالی آغاز می شود ودرادامه با بررسی مناطق تیل آباد وخوش ییلاق به پایان می رسد.
1-9 راه دسترسی:
تنها راه دستیابی به این مناطق جاده ی آسفالته ی آزادشهر- شاهرود،خط ارتباطی بین استان گلستان و استان سمنان می باشد.که دراین جاده پس ازطی30کیلومترارآزادشهربه منطقه ی حاجی آباد،سپس در ادامه با طی12کیلومتر به تیل آباد و درنهایت باگذراندن18کیلومتردیگر درهمین مسیربه روستای خوش ییلاق می رسیم.
1-10 روش تحقیق:
1- بازدید صحرایی (به منظور بررسی از نزدیک ساختارها و سازندهای منطقه همچنین چگونگی تشکیل سنگها وکانیهای موجود درمنطقه)
2- تهیه مقطع (برای بررسی بیشترو دقیق ترکانی های موجود درسنگهای منطقه)
3- مطالعه کتابخانه ای (برای جمع آوری اطلاعات از کارهایی که قبلا توسط دیگران دراین زمینه صورت گرفته است)
4- تهیه رزدیاگرام (با اندازه گیری میل و جهت تعداد کثیری ازدرزه های موجود درمنطقه و رسم آنها برروی شبکه ولف،روند کلی تنش ها و شکستگی های ایجاد شده در منطقه بررسی شد.)
1-11 هدف:
بررسی زمین شناسی منطقه و تهیه پایان نامه.
1-12 تاریخچه مطالعاتی:
ازکارهای انجام شده پیشین می توان به موارد زیراشاره کرد:
- نقشه زمین شناسی1:1000,000شرکت نفت (1970)
- نقشه زمین شناسی1:2500,000سازمان زمین شناسی کشور (1357)
ازدو نقشه فوق الذکرجهت کسب اطلاعات کلی،بررسی روندهای ساختاری و همچنین شناخت جایگاه ورقه خوش ییلاق درزمین شناسی ایران استفاده می شود.[5]
- برش الگوی سازند خوش ییلاق توسط بزرگ نیا (1973)
- برش الگوی سازند شمشک توسط آسرتو(1966)
- بررسی های منطقه کپه داغ و البرزشرقی توسط افشارحرب (1373)
- بررسی بازالت های سلطان میدان توسط ژنی (1977)
- بررسی پتانسیل معدنی تالک حاجی آباد توسط شرکت مهندسین مشاور(1373)
فصل دوم
پترولوژی،کانی شناسی وزمین شناسی اقتصادی
2-1 انواع سنگها و چگونگی تشکیل آنها:
منطقه ی حاجی آباد دربخش جنوب غربی پهنه ی بینالود قراردارد و به طورکلی ازسنگهای دگرگونی (پالئوزوئیک)و سنگهای رسوبی دوران دوم و سوم زمین شناسی تشکیل شده است،سنگهای دگرگونی توسط سنگهای نفوذی قطع و تحت تاثیرقرارگرفته اند.
درشرق روستای حاجی آباد یک مجموعه ی دگرگونی قدیمی رخنمون داشته و روند کمی آن شمال غرب وجنوب شرقی می باشد.این مجموعه تحت تاثیرنفوذ توده های گابرویی،سینیتی،دگرگونی ناحیه ای،چین خوردگی وبه شدت تکتونیزه وبرشی شده است.[3]
این مجموعه شامل سنگهای مرمربا نوارها ونودول های چرت،متادیاباز،شیل،گچ،افق ها و عدسی های تالک می باشد.عدسی ها و لایه های تالک با درجه خلوص مختلف دراثرحرارت ومحلول های همراه وهمچنین وجودMgo وSio2 کافی درافق های مرمرشکل گرفته اند.[3]
این مجموعه دگرگونی با سن پالئوزوئیک (دونین) می باشد که با مرزهای گسله درمیان رسوبات سازند شمشک قراردارد.وتوسط فازهای کوهزایی در زمان قبل ازژوراسیک درحد درجه پایین تا متوسط دگرگونی (حد بالای رخساره ی شیست سبزوآغازرخساره ی آمفیبولی) به صورت ناحیه ای، دگرگون شده است.[3]
ازآنجایی که حوزه ی البرزشرقی فاقد فعالیت های آذرین و پیچیدگی های تکتونیکی است،رسوبات سازند شمشک از نوع رسوبات دلتایی است واز تناوب ماسه سنگ و شیل ولایه های زغالی تشکیل شده است، بیشترین ضخامت این سازند درمنطقه شرق گرگان بیش از3000متروکمترین ضخامت آن درمنطقه همدان حدود500 مترمی باشد.
سازند شمشک دردشت گرگان درعمق بیش از5000 متری قراردارد.[3]
در این وبلاگ در مورد آموزش زمین شناسی به بحت و گفتگو می پردازد